Site icon Budynkowo.pl to niezwykły portal o miejscach, zabytkach, architekturze i nieruchomościach. Zobacz, czego nie wiesz!

Gotyk w Polsce – co wiesz o gotyckim stylu w sztuce i architekturze?

Proszę dodaj 5 gwiazdek

Gotyk w Polsce

Rzeczpospolita w czasach średniowiecznych był niezłą potęgą w Europie. Potęga przekładała się na sztukę i architekturę. Powstawały kościoły, zamki, dwory, rozwijały się miasta. Wiele z tych, obecnie zabytków, pozostała do dziś, dzięki czemu możemy podziwiać i poznawać życie ludzi w okresie średniowiecza. Zwiedzając takie miejsca dowiadujemy się więcej na temat świadomości i tego jak przebiegała historia. Ten bardzo ciekawy okres warto poznać, bo jest to kawał niezłego dziedzictwa.

Zrób w takim wypadku quiz, który jest tak skonstruowany, abyś dowiedział się czegoś więcej na temat gotyku w Polsce!

Architektura gotycka

Na początku wskażemy, że architektura gotycka rozwinęła się we Francji. Jeśli chcesz więcej na ten temat przeczytać, zapoznać się z życiem opata Sugera i kościołem St. Denis.

Uważa się, że do Polski gotyk przywędrował razem z Cystersami. Za najwcześniejszy budynek gotycki uważa się kaplicę św. Jadwigi w Trzebnicy powstała w latach 1268–1269. Wcześniej była to Koprzywnica i założenie w Jędrzejowie.

Gotyk charakteryzuje się zastosowaniem ostrych łuków, strzelistością budowli, sklepieniami krzyżowo-żebrowymi oraz system filarowo-przyporowy.  W centrum, północy i na śląsku budowano chętnie stosując cegłę, jednym z takich magicznych przykładów jest zamek w Malborku. Na południu,szczególnie w Małopolsce używano oprócz cegły ciosów kamiennych (często wapienia), co charakterystycznie rozróżnia polskie ziemie pod kątem architektury gotyckiej.

0%

Gotyk w Polsce

1 / 7

Gdzie znajduje się ten jeden z najsłynniejszych gotyckich ołtarzy?

Źle!

Kościół Mariacki w Krakowie, czyli poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny jest jednym z najsłynniejszych gotyckich kościołów Europy (budowany w XIV-XVI wieku), natomiast ołtarz Wita Stwosza to jak rzeźba Dawida Michała Anioła w renesansie.

Wit Stwosz to jeden z kluczowy twórca w późnym gotyku. Ołtarz powstał w latach 1477–1489. Niektóre postaci mają wysokość prawie 3 metrów. Jest to największy ołtarz gotycki w Europie. Mimo tego, że kościół Mariacki był przebudowywany w okresie historyzmu, jego atmosfera i klimat cały czas podtrzymują gotycki charakter.

 

Kościół Mariacki w Krakowie, czyli poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny jest jednym z najsłynniejszych gotyckich kościołów Europy (budowany w XIV-XVI wieku), natomiast ołtarz Wita Stwosza to jak rzeźba Dawida Michała Anioła w renesansie.

Wit Stwosz to jeden z kluczowy twórca w późnym gotyku. Ołtarz powstał w latach 1477–1489. Niektóre postaci mają wysokość prawie 3 metrów. Jest to największy ołtarz gotycki w Europie. Mimo tego, że kościół Mariacki był przebudowywany w okresie historyzmu, jego atmosfera i klimat cały czas podtrzymują gotycki charakter.

2 / 7

Na zdjęciu widzimy witraż z XIX wieku. Natomiast centralne okrągłe szklenia były charakterystyczne dla gotyku i czasów średniowiecznych. Jak nazywają te szklane okrągłe elementy?

Źle!

W średniowieczu nie było takiego szkła jak obecnie. Z reguły było ono grube i zniekształcone. Jednym z droższych i częściej spotykanych szkleń były właśnie gomółki łączone ołowiem. W ich centrum znajdował się pępek, czyli pozostałość po rurce z której były dmuchane, a następnie rozpłaszczane. Spotykane najczęściej w XVI, XVII wieku, ale występują do dziś jako elementy dekoracyjne.

W średniowieczu nie było takiego szkła jak obecnie. Z reguły było ono grube i zniekształcone. Jednym z droższych i częściej spotykanych szkleń były właśnie gomółki łączone ołowiem. W ich centrum znajdował się pępek, czyli pozostałość po rurce z której były dmuchane, a następnie rozpłaszczane. Spotykane najczęściej w XVI, XVII wieku, ale występują do dziś jako elementy dekoracyjne.

3 / 7

Czy przedstawione sklepienie jest charakterystyczne dla architektury gotyku?
(fot. Krzysztof Brewczak)

Źle!

Jest to sklepienie pochodzące z kościoła w Lublinie p.w. św. Józefa Oblubieńca z pierwszej połowy XVII wieku. Jest ono charakterystyczne dla renesansu lubelskiego. Jest mocno dekorowane elementami stiukowymi.

Charakterystyczne sklepienie dla gotyku to przede wszystkim sklepienie krzyżowo-żebrowe.

Jest to sklepienie pochodzące z kościoła w Lublinie p.w. św. Józefa Oblubieńca z pierwszej połowy XVII wieku. Jest ono charakterystyczne dla renesansu lubelskiego. Jest mocno dekorowane elementami stiukowymi.

Charakterystyczne sklepienie dla gotyku to przede wszystkim sklepienie krzyżowo-żebrowe.

4 / 7

Ta gotycka katedra znajduje się w:

Źle!

Poznańska katedra to najstarsza katedra w Polsce, bo stała już tam w X wieku. Co prawda, obecny jej kształt jest o pełnym charakterze gotyckim i powstała w XIV-XV wieku. Wcześniejsza budowla była w stylu romańskim.

Charakterystyczne dla katedry jest sklepienie krzyżowo-żebrowe, duża wysokość nawy głównej, gotyckie wyposażenie, w tym ołtarz, podział wnętrza, jak i monumentalność. Niestety, polichromie, które mogły się znajdować w środku, nie zachowały się specjalnie. Była ona odbudowywana po II wojnie światowej.

W katedrze w Poznaniu spoczywają władcy Polski - piastowie w tym m.in. pierwszy polski król - Bolesław Chrobry.

 

Poznańska katedra to najstarsza katedra w Polsce, bo stała już tam w X wieku. Co prawda, obecny jej kształt jest o pełnym charakterze gotyckim i powstała w XIV-XV wieku. Wcześniejsza budowla była w stylu romańskim.

Charakterystyczne dla katedry jest sklepienie krzyżowo-żebrowe, duża wysokość nawy głównej, gotyckie wyposażenie, w tym ołtarz, podział wnętrza, jak i monumentalność. Niestety, polichromie, które mogły się znajdować w środku, nie zachowały się specjalnie. Była ona odbudowywana po II wojnie światowej.

W katedrze w Poznaniu spoczywają władcy Polski - piastowie w tym m.in. pierwszy polski król - Bolesław Chrobry.

5 / 7

Na zdjęciu widoczny jest barbakan znajdujący się w Warszawie. Czy barbakany jako budynki obronne rozwijają się głównie w czasach panowania gotyku?

Źle!

Barbakany jako budynki/budowle obronne rozpowszechniły się w okresie średniowiecza, na polskich ziemiach w tym samym czasie, w którym rozwijała się architektura gotycka. Pierwszy barbakan w Polsce, stanął w Toruniu, ale niestety już nie istnieje.

Więcej o tym czym i jak działa: barbakan.

Barbakany jako budynki/budowle obronne rozpowszechniły się w okresie średniowiecza, na polskich ziemiach w tym samym czasie, w którym rozwijała się architektura gotycka. Pierwszy barbakan w Polsce, stanął w Toruniu, ale niestety już nie istnieje.

Więcej o tym czym i jak działa: barbakan.

6 / 7

Zamek, który tu widzimy to zamek w Bobolicach należący do tzw. Orlich Gniazd. Czy obecna forma zamku i jego tkanka jest gotycka?

Źle!

Zamek w Bobolicach rzeczywiście został wybudowany w średniowieczu przez Kazimierza Wielkiego. Nie ma zbyt wielu cech gotyckich, jednak i nie można go uznać również za... zabytek. Dlaczego? Obecna forma zamku jest współczesną kreacją nie opartą na żadnych wiarygodnych danych. Już w XVIII wieku był on kompletną ruiną. 

Poniżej zdjęcie zamku w Bobolicach przed jego odbudową. Jak widać ma się to nijak to obecnej formy.  

 

fot. Jerzy Strzelecki

Zamek w Bobolicach rzeczywiście został wybudowany w średniowieczu przez Kazimierza Wielkiego. Nie ma zbyt wielu cech gotyckich, jednak i nie można go uznać również za... zabytek. Dlaczego? Obecna forma zamku jest współczesną kreacją nie opartą na żadnych wiarygodnych danych. Już w XVIII wieku był on kompletną ruiną. 

Poniżej zdjęcie zamku w Bobolicach przed jego odbudową. Jak widać ma się to nijak to obecnej formy.  

fot. Jerzy Strzelecki

7 / 7

To, że jest to ratusz w Toruniu, każdy wie 😉 Ale pytanie, kto był jego budowniczym/architektem?

Źle! 

Ratusz w Toruniu to jedna z największych budowli ceglanych w Europie! Został on zaprojektowany przez Mistrza Andrzeja (najprawdopodobniej). Działał on pod koniec XIV i na początku XV wieku. Prowadził on budowy w Toruniu, ale prawdopodobnie zaprojektował również zamek w Bobrownikach.

Trzeba sobie zdawać sprawę, że architekci w średniowieczu to nie byli tacy o zwykli architekci, tak jak mamy wyobrażenie o współczesnych. Byli bardziej budowniczymi, choć oczywiście znali się na matematyce i rysunku.

Ratusz w Toruniu obecny kształt przybrał w latach 1391-1399, chociaż później był przebudowywany przez Antoniego van Obberghena (na pocz. XVIII wieku). Przed XIV wiekiem ratusz istniał, ale był dużo mniejszy i wyglądał całkiem inaczej.

Ratusz w Toruniu to jedna z największych budowli ceglanych w Europie! Został on zaprojektowany przez Mistrza Andrzeja (najprawdopodobniej). Działał on pod koniec XIV i na początku XV wieku. Prowadził on budowy w Toruniu, ale prawdopodobnie zaprojektował również zamek w Bobrownikach.

Trzeba sobie zdawać sprawę, że architekci w średniowieczu to nie byli tacy o zwykli architekci, tak jak mamy wyobrażenie o współczesnych. Byli bardziej budowniczymi, choć oczywiście znali się na matematyce i rysunku.

Ratusz w Toruniu obecny kształt przybrał w latach 1391-1399, chociaż później był przebudowywany przez Antoniego van Obberghena (na pocz. XVIII wieku). Przed XIV wiekiem ratusz istniał, ale był dużo mniejszy i wyglądał całkiem inaczej.

Your score is

The average score is 50%

LinkedIn Facebook Twitter VKontakte
0%

 

 

Zobacz, jeszcze inne quizy dotyczące zabytków i architektury!