Kompleks kopalni w Krzemionkach na liście UNESCO

Nie tak dawno (2017 rok) mieliśmy okazję gościć sesję UNESCO w Polsce. Wpisano podczas tej sesji kopalnie ołowiu, srebra i cynk w Tarnowskich Górach. Teraz, 6 lipca 2019 roku na sesji w Baku (Azerbejdżan) zdecydowano, że na liście UNESCO znajdzie się dokładnie Krzemionowski Region Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego. Chodzi tu o kopalnie w Krzemionkach Opatowskich. Była to 43. sesja UNESCO, a wpis z Polski zgłoszono w 2018 roku. Jest to 16 zabytkowy obiekt z Polski uznany przez komitet. 

Mariusz Czuba, wicedyrektor NID-u tak mówi o kopalniach: 

Okazało się, że w centrum Polski znajduje się coś, co możemy określić pierwszym w dziejach ludzkości zagłębiem przemysłowym. Wydobywając kamień, obrabiając go i transportując na daleką odległość, żyjące tu społeczności stworzyły coś na wzór cywilizcji przemysłowej 

Kopalnie w Krzemionkach to po prostu ewenement nie tylko na skali Polski, ale i archeologicznego świata. Ludzie wydobywali tutaj surowiec świadomie, za pomocą specjalistycznych narzędzi i w sposób poukładany metodologiczny. W 2017 roku wniosków o wpis na listę UNESCO było 35, natomiast trzeba wiedzieć, że samo przygotowanie wniosku to bardzo długi, trudny i żmudny proces. 

Wpis dot. obszaru archeologicznego w Krzemionkach został uznany godnym bycia na liście UNESCO ze względu na III i IV kryterium. To znaczy, że niesie ono unikalne świadectwo tradycji kulturowej danego okresu oraz w wybitny sposób ilustruje etap w historii ludzkości. 

Czym jest kompleks kopalni w Krzemionkach Opatowskich?

 Jest to przede wszystkim obszar archeologiczny, gdzie na przestrzeni 4000 i 2000 roku p.n.e. funkcjonowały kopalnie o charakterze wydobywczym. Znajdują się one w województwie świętokrzystkim, w gminie Bodzechów. Wydobywano tutaj krzemień pasiasty, który jest kamieniem jubilerskim. Krzemień wykorzystywano do wykonywania narzędzi o charakterze rytualnym, a także na przykład robiono z niego zwykłe siekiery czy dłuta. 

Rodzaje kopalń jakie tu występują to: 

• kopalnie jamowe
• kopalnie niszowe
• kopalnie filarowo-komorowe
• kopalnie komorowe

W kopalni pracowali można powiedzieć górnicy – specjaliści jak na czasy neolityczne. Całe wioski mogły zajmować się wydobyciem. Wiadomo, że w dalszej kolejności surowiec był przetwarzany (być może w okolicach) i sprzedawany. 

Takich kopalni krzemionkowych na terenie całej europy było ponad 250. Jednak to w Polsce, w Krzemionkach Opatowskich jest ona jedna z największych i najważniejszych. 

Jak zwiedzić muzeum i dotrzeć do rezerwatu w Krzemionkach? 

Najlepiej jest odwiedzić stronę rezerwatu, gdzie można dowiedzieć się więcej na jego temat: http://krzemionki.pl. Rezerwat znajduje się Sudół 135 a. Koszt wstępu na trasę turystyczną kosztuje 18 zł (12 ulgowy) i można ją zwiedzać w: 

od listopada do marca – codziennie 8-16

kwiecień i październik – codziennie 9-17

od maja do września – pon – pt 9-18, a w weekend 10-18

Rezerwacje należy robić dla grup zorganizowanych. 

fot. Mariusz Kucharczyk

fot. Mariusz Kucharczyk

Otwarcie się na architekturę XX wieku – wpis architektury Franka Llyoda Wrighta (USA)

Na tym samym posiedzeniu na listę UNESCO wpisano niezwykłą organiczną architekturę Franka Lloyda Wrighta (kilkanaście obiektów). Jest to bardzo ważny moment, który otwiera i docenia dzieła poprzedniego wieku. Oczywiście na liście są już wpisane obiekty z XX wieku, jednak Frank Lloyd Wright był architektem, który tworzył w sposób indywidualny, jednak wpisywał się również w nurt architektury organicznej i modernistycznej. Z pewnością jego koncepcje architektoniczne są warte poznania, a budynki obejrzenia, to wpis dla niektórych, w tym wypadku może być zaskoczeniem.