Elektrownia Szombierki to zagrożony zabytek na skalę Europejską

[ratings]

Na liście 14 najbardziej zagrożonych zabytków Europy, stworzoną przez instytucję Europa Nostra, znalazł się polski zabytek, a dokładnie chodzi o Elektrownię Szombierki znajdującą się w Bytomiu. Oprócz jej na liście znajduje się 13 innych obiektów, w tym z Albanii, Słowenii, czy Armenii. Elektrowni grozi kompletne zniszczenie i zawalenie, a jest ona unikalna, posiadająca duży potencjał na rewitalizację i ponowne użycie, a także wyeksponowanie jej wartości i historii.

Zagrożenie dla Elektrowni Szombierki jako zabytku

Modernistycznej elektrowni o ogromnym potencjale do ponownego wykorzystania grozi ryzyko rozbiórki. Elektrownia działała przez prawie 80 lat i jest jedną z ostatnich elektrowni na węgiel kamienny w Europie. Przez ostatnie dwie dekady była opuszczona i powoli jej stan się pogarszał, pomimo kilku starań o przekształcenie tego miejsca na cele kulturalne. Monumentalna modernistyczna architektura charakteryzuje się wspaniałymi fasadami z ciemnoczerwonej cegły i trzema smukłymi kominami.

Pod względem możliwości jej rewitalizacji można czerpać inspirację z podobnych elektrowni znajdujących w Wielkiej Brytanii, takich jak elektrownia Battersea i elektrownia Bankside (Tate Modern), które z powodzeniem przebudowano na cele kulturalne.

Przeciekające dachy i okna wraz z wandalizmem i kradzieżą przyspieszyły degradację elektrowni w Bytomiu. Prywatny właściciel nie przeprowadził nawet niewielkiej konserwacji, ani nie udostępniono środków finansowych na dostosowanie zabytku do nowych funkcji. Jeśli nie uda się znaleźć rozwiązania dla Szombierki, elektrownia zostanie zniszczona. A takie rozwiązania są możliwe, jak choćby nałożenie odpowiedniej kary

Fundacja Ochrony Śląskiego Dziedzictwa Przemysłowego wspiera zachowanie tego ważnego i reprezentatywnego elementu śląskiego dziedzictwa przemysłowego. Jednocześnie Fundacja prowadzi
własne muzea – Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, Muzeum Hutnictwa Cynku WALCOWNIA w Katowicach. W przygotowaniu są muzea: Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach koło Opola, Muzeum
Technik Rolniczych w Piotrowicach Śląskich, Muzeum Kolejnictwa w Dzierżoniowie oraz Młyn Hilberta w Dzierżoniowie.

TOP 5 zagrożonych zabytków europy

Szombierki w Finałach na najbardziej zagrożony zabytek w Europie – aktualizacja 2020

Europa Nostra ogłosiła 7 finalistów listy najbardziej zagrożonych obiektów dziedzictwa kultury europejskiej. Jest na niej Elektrownia „Szombierki”, która powstała w roku 1920 w Bytomiu. Zaprojektowana została przez braci Zillmannów (Georga i Emila) i do dziś jest imponującym symbolem epoki rewolucji przemysłowej. Modernistyczna elektrownia, “katedra przemysłu” o ogromnym potencjale do adaptacji i ponownego wykorzystania. Wpisana do rejestru zabytków ulega zniszczeniu. Szombierki funkcjonowały prawie 80 lat. Przez ostatnie dwie dekady obiekt stał pusty i, mimo paru prób ponownego zagospodarowania, jego stan zdecydowanie się pogorszył.

Monumentalna bryła charakteryzuje się wspaniałymi fasadami z ciemnej czerwonej cegły i trzema smukłymi kominami. Pod względem wielkości i pojemności porównywana jest do podobnych elektrowni w Wielkiej
Brytanii, takich jak Battersea Power Station i Bankside Power Station. Ta druga z powodzeniem została zaadaptowana na cele kultury – muzeum Tate Modern.

Przeciekające dachy i okna, wandalizm i kradzieże przyspieszyły degradację obiektu. Prywatny właściciel przeprowadził niewiele czynności konserwacyjnych, nie zrealizował też projektu unijnego na dostosowanie obiektu do nowych celów. Jeśli nie zostaną znalezione natychmiastowe rozwiązania dla Szombierek – zabytek zostanie zniszczony.

Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska od lat dba o
dziedzictwo przemysłowe w Polsce.