dura europos kościół domus ecclesiae

Dura Europos – Domus Ecclesiae – architektura wczesnochrześcijańska

5/5 - (1 ocen)

Dura Europos – Domus Ecclesiae

Tak naprawdę, gdyby jakikolwiek cesarz rzymski odwiedził Dom Modlitwy – Dura Europos, w Syrii z pewną wściekłością wyrżnąłby wszystkich, którzy byli wewnątrz! Dlaczego? Domus Ecclesiae brzmi orientalnie, ale nie jest to świątynia, ani Jowisza, ani Ceres, ani miejsce hołdowania rzymskim władcom. Jest to tzw. dom modlitwy… pierwszych chrześcijan, ale nie jest to typowy przybytek – jak kościół. Jest to najstarszy przykład architektury wczesnochrześcijańskiej na ziemiach dawnego cesarstwa rzymskiego (później Bizancjum). 

Miasto Dura Europos i najstarszy przykład architektury wczesnochrześcijańskiej

Domus Ecclesiae datowane jest na początki III wieku naszej ery. Znajdowało się ono na terenie Syrii, w miesie Dura Europos, które założone było 303 roku przed naszą erą i tętniły w nim rozmaite, zakazane kulty i religie. Mimo że chrześcijaństwo się tu nie wyróżniało specjalnie, było zakazane. Wykopaliska archeologiczne potwierdziło, że znajdowało się tam co najmniej 20 miejsc kultu różnych wyznań. Miasto to mieściło się nad rzeką Eufrat, krzyżowały się tutaj szlaki handlowe. Dość łagodne podeście wobec mieszkańców, zapewniało położenie – na granicy wpływów wschodu i zachodu. Było ufortyfikowanym miastem granicznym. Nie istniało ono jednak zbyt długo, gdyż zostało zmiecione z powierzchni ziemi przez Persów w 256 roku naszej ery. 

O pierwszych miejscach kultu można dowiedzieć się, śledząc pogańskie źródła. Porfiriusz, jeden z pogańskich filozofów z III wieku pisze w odniesieniu do chrześcijan:

naśladując budowę świątyń, budują wielkie domy, w których gromadzą się na
modlitwie.

Dom z Dura Europos to przykład architektury wczesnochrześcijańskiej, który dotrwał do naszych czasów i jest unikalnym przykładem takiego założenia. Wkomponowany został w siatkę ulic i w żaden sposób nie wyróżniał się od otaczających go budynków.  Jego struktura była tradycyjna dla orientalnych domów. Posiadał kwadratowy dziedziniec, który jest otoczony przez salę kultową, dodatkowe pomieszczenie oraz baptysterium, czyli salę służącą przeprowadzaniu chrztu. Jest ono datowane na rok 232 naszej ery! W jego środku znajduje się basen, służący kultowi. Kolumny, które się zachowały częściowo, zdobione były malowidłami. 

Domus Ecclesiae – Baptysterium, malowidła, przemiany architektoniczne

Co więcej w Domus Ecclesiae zachowały się częściowo malowidła, które mogą wskazywać, że przedstawiana tam była tematyka związana z pierwszymi ludźmi – Adamem i Ewą. Cechy architektury są charakterystyczne, a z drugiej strony różne od architektury greckiej, czy rzymskiej. Wcześniej obrzędy sakralne odbywały się w prywatnych domach, gdy wyznawców było niewielu. Chrześcijaństwo było wtedy tajemnym wyznaniem, które nie wymagało stawiania ogromnych i reprezentatywnych budowli. W III wieku takie obiekty jak domus ecclesiae mogły pomieścić kilkanaście osób, a możliwe, że mieszkał w nich nawet kapłan, na stałe. Już wtedy chrześcijaństwo zaczęło dominować w średniej klasie społeczeństwa. Tak naprawdę już w połowie III wieku zezwolono prawnie na budowę Domu Modlitwy i nie trzeba było czekać w takim miejscu jak Dura Europos na legalizację chrześcijaństwa przez Konstantyna w 313 roku.

Architektonicznie dom trzeba było dostosować do pełnienia kultowych funkcji, gdyż wcześniej był on po prostu  zwykłym domostwem, które służyło funkcjom mieszkalnym. Dom miał dwie kondygnacje.Wchodząc do budynku przechodziło się przez westybul, czyli przedsionek, który łączył ulicę z wewnętrznym dziedzińcem. Na parterze znajdowała się m.in. sala zebrań, pomieszczenie na wzór zakrystii, baptysterium. Na piętro wchodziło się za pomocą kamiennych schodów i mimo przemian architektonicznych jakie zaszły w budynku, piętro pełniło prawdopodobnie standardowe funkcję mieszkalne. Obecnie zachowały się tylko części ścian przedstawiając rzut pomieszczeń oraz pozostałości wejścia. Niestety w ostatnich latach został on dodatkowo zniszczony przez Muzułmanów. 

 

[ratings]

 

Tags: No tags

Leave A Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *